Thâm mụn và cách trị thâm mụn hiệu quả!

Vết thâm hay sạm da là gì?

Vết thâm trên da là những vết thâm, vết sạm da ở một điểm cụ thể và có sự đổi màu bất thường so với vùng da xung quanh. Nguyên nhân khá phổ biến là do mụn, và chúng thường được gọi là thâm mụn. Do ảnh hưởng tiêu cực đến ngoại hình nên việc trị thâm mụn là được quan tâm và ưu tiên không kém trị mụn, trị nám hay trị sẹo.

Vết thâm sạm da cũng có thể đến từ các nguyên nhân khác như nám, bớt, chàm, đồi mồi, thậm chí là ung thư da.

Vết thâm do mụn

Mụn trứng cá hình thành trên da là do sự tích tụ bã nhờn và tế bào da chết ở các lỗ chân lông tạo thành điểm bít tắc gây phình nang lông, khiến da bị tổn thương. Phản ứng tự vệ của cơ thể để chống lại điều này sẽ khiến da ở vùng này bị đổi màu trở thành những vết thâm mụn.

Vết thâm do sẹo

Da bị sẹo xuất hiện khi lớp hạ bì bị tổn thương. Hạ bì là lớp da sâu, nơi chứa các mạch máu nhỏ (mao mạch), tuyến mồ hôi, nang lông và các đầu dây thần kinh. Bất cứ điều gì khiến da hở ra đều có thể dẫn đến sẹo, chẳng hạn như vết thương hoặc mụn nhọt. Những vết thâm như vậy được gọi là thâm sẹo.

Vết thâm da từ đốm đồi mồi

Những đốm đen nhỏ này có thể hình thành trên bất kỳ vùng da nào của cơ thể tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Chúng phổ biến nhất ở những người trên 50 tuổi, nhưng chúng cũng có thể xảy ra ở những người trẻ hơn. Đốm đồi mồi thực ra là một loại tăng sắc tố hơn là một loại mụn.

Vết thâm do vết bớt

Vết thâm da đôi khi là do các vết bớt xuất hiện khi mới sinh hoặc ngay sau đó. Chúng có thể đa dạng về hình dáng, kích thước, hình dạng và màu sắc. Nốt ruồi và bớt rượu vang là những loại vết bớt thường tồn tại suốt đời. Các loại khác, chẳng hạn như u máu hemangiomas và bớt cá hồi, có xu hướng mờ dần theo thời gian.

Vết thâm do nám da

Vết thâm sạm đôi khi là do nám da. Đó là tình trạng da được xác định bằng các mảng màu nâu, do sự sản sinh quá mức melanin trên da. Nó có thể được mang lại do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và thay đổi nội tiết tố.

Vết thâm do ung thư da

Vết thâm có thể là do ung thư da. Vết thâm do ung thư da có thể đa dạng về hình dạng và màu sắc. Một số dạng ung thư da trông giống như nốt ruồi sẫm màu với đường viền không đều. Những người khác trông giống như vảy vàng hoặc mụn đỏ nổi lên. Chỉ bác sĩ của bạn mới có thể đánh giá một vết thâm có phải là ung thư da hay không.

Thâm mụn là gì?

Thâm mụn là những vết thâm, đốm thâm, vết sạm da, sự đổi màu xuất hiện trên làn da đang bị mụn hoặc đã từng bị mụn. Do nó làm mất thẩm mỹ ngoại hình nên điều trị thâm mụn là vấn đề rất được quan tâm.

Tình trạng thâm mụn thường là kết quả của việc máu tụ vào vùng da tổn thương để cố gắng chữa lành vết thương gây nên do mủ. Ở vùng da này, tế bào da sản sinh nhiều melanin hơn so với bình thường tạo nên những vết thâm sạm.

Tình trạng này sẽ giảm đi khi làn da được trị khỏi mụn. Mức độ hết thâm mụn này tùy mức độ gây tổn thương mà mụn đã gây ra cho da cũng như cơ địa da của bạn có khả năng phục hồi đến đâu.

Các loại mụn gây ra thâm mụn thường được gọi là mụn thâm. Nếu như mụn thâm của bạn thuộc dạng mụn nặng như mụn mủ, mụn bọc hay mụn nang thì nguy cơ để lại thâm mụn rất cao.

Ngoài ra một số người có cơ địa da xấu, chỉ cần va đập nhẹ da cũng bị thâm lên thì nguy cơ bị thâm mụn cũng cao hơn người khác.

Tình trạng thâm mụn còn phụ thuộc vào cách bạn xử lý và điều trị mụn. Nếu bạn trị mụn đúng cách và kịp thời thì tình trạng thâm mụn sẽ ít. Ngược lại nếu bạn hay nặn mụn tùy tiện, gây tổn thương cho da thì thường bị thâm mụn rất nhiều.

Hiểu biết rõ các loại thâm mụn sẽ giúp chúng ta tìm ra được cách ngăn ngừa và trị thâm mụn hiệu quả.

Các loại mụn thâm

Để trị thâm mụn hiệu quả bạn cần xem xét xem thâm mụn của bạn là xuất phát từ loại mụn trứng cá nào và cách thức điều trị mụn ra sao.

Mụn thâm thuộc loại mụn không viêm

Thâm mụn có thể hình thành từ mụn không viêm như:

• mụn nhọt
• mụn đầu đen
• mụn đầu trắng

Dù ít nghiêm trọng nhất trong các loại mụn, mụn đầu trắng và mụn đầu đen vẫn có thể để lại vết thâm mụn, thậm chí là vết rỗ hoặc sẹo trên da nếu không được xử lý đúng cách.

Nặn mụn sai cách là một nguyên nhân phổ biến cho việc hình thành thâm mụn. Trước khi nghĩ đến việc trị thâm mụn, hãy nghĩ đến việc ngăn ngừa nó. Đơn giản là bạn không chạm tay hay bóp nặn vùng mụn một cách tùy tiện.

Nếu bạn nghĩ nhân mụn đã chín, việc lấy nó ra sẽ giúp giảm tình trạng mụn đáng kể, hãy đến các chuyên gia thẩm mỹ hoặc bác sĩ da liễu để họ lấy nhân mụn cho bạn.

Mụn thâm thuộc loại mụn sẩn

Sẩn là những tổn thương da nhỏ với nhiều loại khác nhau. Chúng thường có đường kính khoảng 1 cm. Thâm mụn của sẩn có thể có nhiều màu từ hồng và nâu. Mụn nhọt đôi khi được gọi là sẩn. Các nốt u nhú có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc thành từng cụm và có thể có bất kỳ hình dạng nào. Ví dụ về sẩn bao gồm:

• phát ban thủy đậu
• bệnh chàm
• viêm da

Bệnh vẩy nến và bệnh zona cũng có thể gây ra các sẩn và thâm mụn.

Mụn thâm thuộc loại mụn bọc

Mụn bọc là mụn có nhân nằm sâu dưới da được bọc quanh bởi một tập hợp các mô da, tạo nên khối cứng. Mụn bọc có đường kính thường từ 1 đến 2 cm. Chúng có thể có màu da đối với mụn bọc nhẹ và nằm sâu hoặc màu đỏ đối với mụn bọc lớn và sưng viêm nghiêm trọng.

Mụn thịt thừa hay mụn cóc đôi khi cũng được gọi là mụn bọc, hay còn gọi là mụn nốt.

Mụn thâm thuộc loại mụn mủ

Mụn mủ là những vết sưng tấy chứa chất lỏng hoặc mủ. Mụn đầu trắng nếu bị viêm và mụn nước thủy đậu cũng là mụn mủ.

Các tình trạng khác có thể gây ra mụn mủ bao gồm bệnh ghẻ và bệnh trứng cá đỏ rosacea (một tình trạng da phổ biến được đánh dấu bằng mụn nước và các mạch máu có thể nhìn thấy).

Mụn mủ dễ gây nhiễm trùng khi vỡ mủ và tạo tổn thương lớn trên da và để lại thành từng đám thâm mụn sau khi khỏi.

Mụn thâm thuộc loại mụn nang

Có một số loại mụn nang khác nhau như:

• u nang epidermoid
• u nang hạch
• u nang bã nhờn

Mụn nang là những túi lành tính (không phải ung thư) chứa dịch như chất lỏng. Chúng có thể xuất hiện dưới dạng các vết sưng với các kích thước khác nhau trên hoặc dưới da. Thâm mụn do mụn nang thường có màu đỏ tấy.

Thâm mụn do mụn rộp quanh miệng

Virus herpes simplex loại 1 (HSV-1) gây ra mụn rộp. Chúng là những mụn nước chứa đầy chất lỏng được tìm thấy trên hoặc gần miệng. Chúng thường gây cảm giác ngứa ran. Khi mụn nước mở ra và chảy nước, sẽ hình thành vảy màu đỏ hoặc vàng cho đến khi lành.

Thâm mụn do lông mọc ngược

Các kỹ thuật tẩy lông, chẳng hạn như nhổ lông, tẩy lông hoặc cạo, đôi khi có thể dẫn đến lông mọc ngược. Đây là những sợi lông mọc ngược vào da và bị kẹt lại. Điều này khiến da kích ứng, gây ra vết sưng đỏ giống như mụn.

Những người có mái tóc xoăn có thể dễ bị lông mọc ngược hơn những người có mái tóc thẳng.

Lông mọc ngược cũng có thể biến thành u nang lông mọc ngược lớn và chứa đầy chất mủ lỏng. Chúng có thể có màu đỏ, vàng hoặc trắng. Chúng khó chịu hoặc đau khi chạm vào.

Nguyên nhân gây ra mụn và thâm mụn?

Mụn xuất hiện sẽ gây thay đổi sắc tố da ở vùng da bị mụn, hay còn gọi là thâm mụn. Nguyên nhân là do mụn sẽ gây tổn thương cho vùng nang lông, khiến cơ thể kích hoạt cơ chế tự vệ để phản ứng lại với điều này. Mức độ của thâm mụn phụ thuộc và mức độ nghiêm trọng của tình trạng mụn.

Ngoài ra tình trạng thâm mụn cũng bị trầm trọng hơn nếu bị bóp nặn một cách tùy tiện gây tổn thương sâu hơn nữa.

Vi rút hoặc vi khuẩn

Một số mụn nước, như mụn rộp, là do vi-rút, chẳng hạn như HSV-1. Virus varicella-zoster (VZV) gây ra bệnh thủy đậu.

Các loại mụn trứng cá sưng viêm như mụn mủ, mụn bọc, mụn nang thường là kết quả của sự xâm nhập và phát triển mạnh mẽ của vi khuẩn gây mụn P.Acne ở những điểm bít tắc lỗ chân lông.

Nhiễm trùng

Một số loại nhiễm trùng da có thể làm nổi mụn trên da. Chúng bao gồm viêm nang lông malassezia (mụn trứng cá do nấm), một bệnh nhiễm trùng ở nang lông. Tình trạng này là do nấm men phát triển quá mức và hình thành mụn mủ.

Di truyền học

Mụn có thể có do di truyền. Một số tình trạng di truyền cũng có thể gây ra thâm mụn. Bao gồm các:

• Bệnh dị sừng nang lông Darier: giống như mụn cóc hình thành trên da nhờn, có mùi và khó chạm vào.
• Bệnh hạch gangliosidosis GM1 ở người lớn. Đây là một tình trạng di truyền, hiếm gặp gây ra các mụn không phải ung thư hình thành trên thân dưới.
• Bệnh Fabry. Đây là một rối loạn di truyền liên quan đến đột biến gen, tạo nên các cụm đốm da đỏ sẫm.

Lỗ chân lông bít tắc

Việc tuyến bã nhờn sản xuất quá mức dầu có thể gây ra mụn. Sự thay đổi nội tiết tố thường kích hoạt quá trình sản xuất quá mức này, chẳng hạn như tuổi dậy thì. Dầu thừa có thể trộn lẫn với tế bào da chết, bụi bẩn hoặc vi khuẩn. Điều này dẫn đến hình thành mụn bọc, mụn mủ, mụn đầu đen và mụn đầu trắng.

Lỗ chân lông có thể bị tắc nghẽn do các sản phẩm, chẳng hạn như trang điểm, kem chống nắng hoặc kem dưỡng ẩm. Tìm kiếm các sản phẩm được dán nhãn là không gây dị ứng. Chúng được thiết kế để không làm tắc nghẽn lỗ chân lông.

Các sản phẩm tạo kiểu tóc cũng có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông nếu chúng dính vào da mặt.

Các chất độc từ môi trường, chẳng hạn như bụi bẩn, khói xe và ô nhiễm, có thể bám trên da bạn, hòa lẫn với dầu và làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Bạn cũng có thể truyền bụi bẩn và vi khuẩn lên mặt bằng cách dùng tay chạm vào mặt.

Chế độ ăn uống

Những gì bạn ăn có thể ảnh hưởng đến làn da của bạn. Dị ứng thực phẩm và viêm da tiếp xúc đều có thể gây kích ứng da và nổi mụn. Các sản phẩm từ sữa, chẳng hạn như sữa tách béo, có thể gây ra mụn trứng cá ở một số người. Chế độ ăn nhiều đường và carbohydrate đơn cũng có thể dẫn đến mụn.

Thuốc men

Một số loại thuốc kê đơn và không kê đơn (OTC) có thể gây ra mụn như một tác dụng phụ. Bao gồm các:

• corticosteroid
• steroid androgen
• lithium
• thuốc chống co giật

Mụn thâm có màu gì?

Màu sắc của mụn thâm có thể cung cấp manh mối về nguyên nhân của chúng.

Màu đỏ

Nhiều loại mụn có màu đỏ trên da. Bao gồm các:

• mụn nhọt
• mụn mủ
• bệnh trứng cá đỏ
• phản ứng dị ứng
• lông mọc ngược
• mụn rộp

Một số loại ung thư da cũng có thể có màu đỏ.

Màu nâu

Ung thư da, chẳng hạn như u hắc tố ác tính, có thể có màu nâu sẫm hoặc đen. Một số vết bớt và tăng sắc tố có thể có màu nâu. Nám da gây ra các mảng màu nâu hoặc nâu xám trên da.

Màu đen

U hắc tố ác tính biểu hiện như một vết thâm có màu sẫm. Mụn đầu đen có thể được bao quanh bởi một quầng đỏ hoặc đơn giản xuất hiện dưới dạng các chấm đen, nổi lên.

Màu trắng

Mụn đầu trắng và một số loại nhiễm nấm xuất hiện dưới dạng mụn trắng.

Làm thế nào để điều trị thâm mụn

Điều trị khỏi mụn

Thâm mụn là kết quả của mụn trứng cá, nên để trị thâm mụn trước hết phải điều trị khỏi mụn trứng cá.

Trước hết bạn phải có chế độ chăm sóc da đúng cách. Làm sạch da mặt, cơ thể và tóc thường xuyên có thể giúp loại bỏ dầu thừa, bụi bẩn và vi khuẩn trên da.

Ngoài ra, bạn có thể cần một số các sản phẩm trị mụn chuyên sâu như: thuốc trị mụn kháng sinh dạng bôi và uống, thuốc tránh thai, Salicylic Axit, Benzoyl peroxide, Lưu huỳnh, Axit azelaic, Retinoids….

Bạn cũng có thể trị mụn bằng một số nguyên liệu tự nhiên tại nhà như trà xanh, nghệ, diếp cá, diệp hạ châu, tía tô, mật ong…

Cho dù sử dụng cách trị mụn nào, bạn cũng lưu ý là không được có những tác động vật lý lên vùng mụn khiến da bị tổn thương hơn nữa.

Sau khi điều trị khỏi mụn, bạn cần thực hiện một số phương pháp sau đây để điều trị thâm mụn.

Các thủ thuật spa tái tạo da để trị thâm mụn

Có một số liệu trình spa có thể điều trị thâm mụn hiệu quả như sau:

• mài da vi điểm
• liệu pháp laser
• lăn kim hoặc phi kim
• Vi kim sinh học
• Peel da hóa học bằng AHA hoặc BHA

Bản chất các phương pháp này chủ yếu là loại bỏ lớp da cũ bị mụn thâm, tăng sắc tố và không đều màu, tái tạo làn da mới đều màu, trắng sáng.

Liệu pháp chườm nóng trị thâm mụn

Bạn có thể chườm nóng để thúc đẩy tuần hoàn và nhờ đó giúp làm sạch máu bị kẹt sau khi vết bầm đã hình thành. Chườm nóng cũng có thể giúp nới lỏng các cơ đang căng và giảm đau. Bạn có thể sử dụng đệm sưởi hoặc bình nước nóng. Ngâm mình trong bồn tắm nước nóng là một lựa chọn tốt khác.

Sự dụng liệu pháp này kết hợp với các sản phẩm trị thâm mụn khác sẽ cho hiệu quả trị thâm mụn rất tốt.

Sản phẩm trị thâm mụn và tăng sắc tố

Có nhiều sản phẩm trị thâm mụn và chống lại việc tắng sắc tố da. Các sản phẩm dưỡng trắng hoặc trị nám là những sản phẩm như vậy.

Sản phẩm trị thâm mụn chứa Arbutin

Arbutin là chất ức chế enzyme kiểm soát việc sản sinh ra melanin nhờ đó giúp làm trắng da và trị thâm mụn rất tốt. Arbutin lành tính và không gây ra các tác dụng phụ tuy nhiên chi phí đắt hơn một số nguyên liệu làm trắng khác.

Theo các nghiên cứu, Arbutin với nồng độ 1% trở lên sẽ có khả năng làm trắng, trị thâm mụn rõ rệt, nhất là khi kết hợp cùng với một số chất làm trắng khác như Kojic Acid

Sản phẩm trị thâm mụn chứa Vitamin C

Vitamin C có tác dụng làm chậm quá trình sản sinh hắc tố melanin. Vậy nên các sản phẩm dưỡng trắng da đều chứa Vitamin C ở một dạng nào đó (như SAP, AA2G, LAA, MAP…). Với khả năng làm trắng sáng da như vậy, mỹ phẩm chứa Vitamin C như các loại tinh chất Vita C cũng thường được sử dụng để trị thâm mụn.

Sản phẩm trị thâm mụn chứa Glutathione

Glutathione hiện được sử dụng dưới 3 dạng: bôi, uống, và tiêm với mục đích làm trắng nên sản phẩm chứa Glutathione cũng thường được dùng để trị thâm mụn.

Chẳng hạn như mặt nạ hydrogel chứa chất làm trắng Glutathione cũng là một sự lựa chọn tốt để trị thâm mụn.

Khi sử dụng Glutathione, nghiên cứu chỉ ra rằng nên dùng kết hợp Vitamin C 500mg trở lên mỗi ngày thì sẽ hiệu quả hơn. Vì nó sẽ kích thích Glutathione tự sản sinh và hoạt động.

Sản phẩm trị thâm mụn chứa Niacinamide

Niacinamide là một dạng của Vitamin B3, có tác dụng thúc đẩy sự tổng hợp collagen và các axit béo. Ngoài ra Niacinamide còn cải thiện cấu trúc da, kiềm chế việc sản sinh các hắc tố melanin, làm trắng da, giảm thiểu các đốm sậm màu. Nhờ vậy mỹ phẩm chứa Niacinamide thường có tác dụng trị thâm mụn khá tốt.

Sản phẩm trị thâm mụn chứa Axit Kojic

Axit Kojic được chiết xuất từ nấm và quá trình lên men của gạo. Hợp chất này có tác dụng ức chế enzyme tyrosinase, nhờ đó ức chế sản sinh melanin. Với nồng độ 1-4%, Axit Kojic sẽ có tác dụng làm trắng da và trị thâm mụn hiệu quả.

Sản phẩm trị thâm mụn chứa Hydroquione

Hydroquinone có tác dụng làm sáng các đốm đậm sậm màu trên da như nám da, đồi mồi, tàn nhang và có thể trị thâm mụn đáng kể. Ví dụ một số loại kem kê đơn có chứa hydroquinone có thể giúp làm mờ các đốm đồi mồi, sẹo mụn và nám da. Chúng hoạt động bằng cách làm chậm quá trình sản xuất melanin.

Sản phẩm trị thâm mụn chứa Retinoids

Retinoids gồm các dẫn xuất của Vitamin A như Retinol, Tretinoin, Adapalene, Tazarotene. Các Retinoids ngoài khả năng giúp trị mụn trứng cá còn giúp đẩy nhanh quá trình tái tạo da, tăng sinh collagen nhờ đó làm lành vết mụn, trị thâm mụn hiệu quả.

Các sản phẩm giảm sưng viêm và máu bầm

Do thâm mụn là kết quả của máu bầm cùng sự xuất hiện nhiều hắc tố melanin, nên sử dụng các sản phẩm giảm sưng viêm và máu bầm sẽ khá hiệu quả trong việc trị thâm mụn.

Sản phẩm trị thâm mụn chứa Vitamin K

Vitamin K là một chất dinh dưỡng thiết yếu giúp đông máu. Kem vitamin K đã được chứng minh là làm giảm mức độ nghiêm trọng của vết bầm tím sau khi điều trị bằng laser trong một nghiên cứu nhỏ năm 2002. Để sử dụng phương pháp điều trị này, hãy nhẹ nhàng thoa kem vitamin K lên vết thâm ít nhất hai lần mỗi ngày.

Trị thâm mụn với cây kim sa

Cây kim sa (arnica) là một loại thảo mộc vi lượng đồng căn được cho là có tác dụng giảm viêm và sưng tấy, do đó nó trở thành một phương pháp điều trị lý tưởng cho vết bầm tím, giúp trị thâm mụn hiệu quả. Một nghiên cứu năm 2010 cho thấy thuốc mỡ arnica tại chỗ làm giảm vết thâm do tia laser gây ra một cách hiệu quả. Bạn có thể dùng thuốc mỡ hoặc gel arnica bôi lên vết bầm vài lần mỗi ngày. Bạn cũng có thể dùng arnica bằng đường uống.

Trị thâm mụn với nha đam

Nha đam đã được chứng minh là loại lá cây đáng tin cậy để giảm đau và viêm. Bạn có thể áp dụng nó tại chỗ cho khu vực bị thâm mụn. Bạn nên sử dụng gel lô hội nguyên chất để có hiệu quả tốt nhất.

Trị thâm mụn với dứa

Bromelain là một hỗn hợp các enzym được tìm thấy trong dứa. Bromelain có thể giúp giảm viêm và giảm các vết bầm nên có tác dụng trị thâm mụn rất tốt. Bạn có thể ăn dứa hoặc bổ sung bromelain. Bạn cũng có thể thoa nó tại chỗ như một loại kem.

Trị thâm mụn với cây liên mộc Comfrey

Cây liên mộc (comfrey) là một loại cây thường được sử dụng để chữa bệnh ngoài da và viêm nhiễm. Kem chứa chiết xuất liên mộc đã được chứng minh là có khả năng trị mụn và trị thâm mụn hiệu quả.

Bạn có thể thoa kem lên vết thâm một vài lần mỗi ngày. Bạn cũng có thể chườm bằng lá cây liên mộc khô. Ngâm lá trong nước sôi trong 10 phút. Sau đó lọc bỏ chất lỏng và quấn lá trong khăn hoặc vải. Áp dụng nó vào khu vực bị bầm tím hoặc thâm mụn.

Những lưu ý khi trị thâm mụn

Để trị thâm mụn hiệu quả, điều đầu tiên phải làm là trị mụn một cách triệt để và dứt điểm

Quá trình trị mụn càng nhanh chóng, ít gây tổn thương cho lỗ chân lông thì khả năng để lại thâm mụn càng thấp. Tuyệt đối tránh việc nặn mụn tùy tiện.

Ngay khi mụn sắp khỏi và vết thương mụn bắt đầu lành, cần sử dụng ngay các biện pháp trị thâm mụn.

Hiệu quả việc trị thâm mụn sẽ được nâng cao nếu kết hợp các liệu trình tái tạo da với các sản phẩm trị sưng viêm, bầm máu cùng các sản phẩm làm trắng, trị tăng sắc tốt.

Trong quá trình trị thâm mụn, cần hết sức bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời. Bởi vì khi vết thương mới lành sẽ rất dễ tổn thương và bắt nắng. Việc sử dụng các sản phẩm trị thâm mụn cũng khiến da dễ bị nhạy cảm và dễ bắt nắng hơn so với bình thường.